Rozwińmy tę definicję nieco bardziej obrazowo. Otóż integracja sensoryczna pełni rolę dyrygenta wielkiej orkiestry zmysłów. Odpowiada ona za prawidłowe przetworzenie informacji z zewnątrz, sprawiając tym samym, że bodźce, które każdego dnia są odbierane przez nasze ciało, stanowią spójną symfonię.
Na czym polega i do kogo skierowana jest terapia SI?
Niestety nie u wszystkich osób ten proces działa tak płynnie. Wyobraź sobie, że w Twojej orkiestrze zmysłów skrzypce (dotyk) zaczynają grać za głośno, a bębny (wzrok) zbyt cicho. Osoby z zaburzeniami integracji sensorycznej mogą mieć problemy z dostosowaniem się do codziennego środowiska, podczas gdy dla pozostałych osób jest to całkowicie bezproblemowy i naturalny proces. W poniższym wpisie blogowym przyjrzymy się bliżej roli terapeuty SI, omówimy metody pracy integracji sensorycznej, a także odpowiemy na pytanie, jakie kompetencje powinien posiadać dobry terapeuta SI. Zapraszamy do lektury!
Kiedy układ nerwowy nie radzi sobie z bodźcami zewnętrznymi
Integracja sensoryczna to zdolność mózgu do harmonijnego łączenia różnorodnych bodźców zmysłowych w spójną całość. A co dzieje się, kiedy nasz układ nerwowy nie radzi sobie z ich przetworzeniem? Spróbujmy to wyjaśnić na konkretnym przykładzie. Wyobraź sobie, że grasz w berka w parku. Oczy (skrzypce) widzą, gdzie są inni gracze. Uszy (flet) słyszą ich śmiech i zbliżające się kroki. Skóra (bębny) czuje wiatr na twarzy, kiedy biegniesz. Wszystkie te informacje muszą być niezwykle szybko i sprawnie przetworzone przez Twój mózg. W końcu musisz wiedzieć, w którą stronę biec i kiedy najlepiej jest złapać kolegę, aby wygrać! Niestety nie zawsze mózg jest w stanie skutecznie przetworzyć wszystkie te informacje jednocześnie.
W przypadku zaburzeń integracji sensorycznej, proces przetwarzania bodźców może być nieharmonijny lub chaotyczny. Może to prowadzić do opóźnienia lub błędnej interpretacji sygnałów, co w praktyce oznacza, że w grze w berka osoba z zaburzeniami integracji sensorycznej może mieć trudności z szybkim reagowaniem na zmieniającą się sytuację, zorientowaniem się, gdzie dokładnie są inni gracze, a nawet z utrzymaniem równowagi podczas biegu. Zamiast płynnej i zintegrowanej reakcji, mózg osoby z zaburzeniami integracji sensorycznej może przetwarzać bodźce z opóźnieniem lub reagować na nie w sposób przesadny lub niewystarczający, a to znacząco utrudnia odpowiednie działanie w dynamicznie zmieniającym się środowisku.
Z jakimi problemami zmagają się najczęściej dzieci z zaburzeniami SI?
Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej mogą mieć problemy z koncentracją w szkole, ponieważ hałas w klasie może być dla nich zbyt intensywny. Podobnie może być z zabawą na placu, kiedy to ruch na huśtawce czy karuzeli sprawia im wyraźny dyskomfort. Do najczęstszych problemów dzieci z zaburzeniami SI należą:
- Nadwrażliwość lub niedowrażliwość na różnego rodzaju bodźce.
Dziecko może być nadmiernie wrażliwe na dotyk, dźwięki, światło lub inne bodźce sensoryczne. Może wystąpić również sytuacja odwrotna, kiedy to dziecko wykazuje niewielką reakcję na powyższe bodźce.
- Trudności z koncentracją.
Dziecko z zaburzeniami integracji sensorycznej może mieć problem z utrzymywaniem uwagi przez dłuższy czas, co może również wpływać na zdolność uczenia się i problemy w szkole.
- Problemy w kontaktach z rówieśnikami.
Dzieci z zaburzeniami SI mogą doświadczać trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji z rówieśnikami. Mogą być wycofane, a uczestnictwo w większej grupie dzieci może stanowić dla nich duże wyzwanie.
- Problemy z koordynacją ruchową.
U dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej mogą również występować problemy z koordynacją ruchową, która finalnie może objawiać się ogólną niechęcią do aktywności fizycznej.
Trudności wynikające z zaburzeń SI mogą prowadzić u dzieci do niskiej samooceny, problemów interpersonalnych, wycofania, frustracji i częstych zmian nastroju. Niezwykle istotne jest to, aby rodzice i opiekunowie szukali odpowiedniego wsparcia. Kluczem jest terapia SI, która koncentruje się na poprawie zdolności dziecka do przetwarzania bodźców sensorycznych.
Terapia, która wygląda jak zabawa – poznaj kulisy terapii SI
Terapia integracji sensorycznej jest unikatową formą terapii, która na pierwszy rzut oka może przypominać zwykłą zabawę. W rzeczywistości jednak każda aktywność i ćwiczenie z dzieckiem ma ścisłe podłoże terapeutyczne i jest starannie zaplanowane, aby wspierać rozwój i przetwarzanie sensoryczne dziecka.
- Jak wygląda przykładowa terapia SI?
Co ważne, terapia SI odbywa się w specjalnie zaprojektowanych salach terapeutycznych, które są wyposażone w różnorodne sprzęty, takie jak: huśtawki, maty, piłki, tunele, elementy do wspinaczki, czy specjalne podświetlane panele. Zadaniem terapeuty jest dostosowanie konkretnych zadań do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka. W zależności od potrzeb dziecka, mogą to być na przykład zabawy równoważne, gry wymagające precyzyjnych ruchów rąk, a także zadania związane z przetwarzaniem bodźców wzrokowych i słuchowych.
Przykładowe zadania w terapii SI:
- Chodzenie po liniach narysowanych na podłodze, które poprawiają równowagę dziecka;
- Huśtanie się na terapeutycznej huśtawce, które rozwija zmysł przedsionkowy;
- Różnorodne gry z wykorzystaniem piłek sensorycznych, które stymulują dotyk;
- Zabawy z wykorzystaniem ciastoliny, wspierające rozwój małej motoryki.
Kto może zostać terapeutą SI?
Terapeutą SI może zostać osoba z wykształceniem wyższym w dziedzinie pedagogiki, psychologii, terapii zajęciowej, logopedii lub pokrewnych kierunków. Wymagane jest ukończenie specjalistycznych studiów podyplomowych z zakresu integracji sensorycznej oraz zdobycie praktycznego doświadczenia pod okiem wykwalifikowanych terapeutów.
Z pewnością dobry terapeuta SI powinien być empatyczny, kreatywny, a także posiadać zdolność dostrzegania indywidualnych potrzeb każdego dziecka. Dla takich osób praca terapeuty SI może być niezwykle satysfakcjonująca, ponieważ daje możliwość bezpośredniego wpływania na dalszy rozwój dziecka. Integracja sensoryczna stanowi bowiem fundament, na którym opiera się nasze codzienne funkcjonowanie.
Sprawdź: https://www.cb.szczecin.pl/tryb-studiow/studia-podyplomowe/studia-nauczycielskie/integracja-sensoryczna/
