Ajurweda, starożytna hinduska nauka o życiu i zdrowiu, podkreśla znaczenie równowagi między ciałem, umysłem i duchem. Dieta w ajurwedzie jest spersonalizowana i oparta na indywidualnym typie organizmu, znanym jako dosha (Vata, Pitta, Kapha) oraz sezonowości, wieku, klimacie i innych czynnikach. Oto kilka ogólnych zasad żywieniowych zgodnych z ajurwedą:
Żywienie zgodna z Twoją dosha:
Według medycyny naturalnej ajurwedy, każdy posiada unikalną kombinację dosha. Dieta powinna być dostosowana do Twojej dominującej dosha, aby utrzymać równowagę.
Na przykład:
Vata: Unikać surowej żywności i zimnych napojów. Spożywać ciepłe, dobrze ugotowane posiłki z olejem lub masłem klarowanym.
Pitta: Unikać pikantnych i kwaśnych potraw. Spożywać łagodne, chłodzące pokarmy, takie jak świeże owoce i warzywa.
Kapha: Unikać tłustych, ciężkostrawnych pokarmów. Spożywać lekkie, suche potrawy z dużą ilością przypraw.
Świeża, sezonowa żywność:
W ajurwedzie zaleca się spożywanie świeżej, sezonowej żywności, ponieważ ta jest bardziej zgodna z naturą i lepiej zaspokaja potrzeby organizmu w danym czasie.
Regularne posiłki:
Ważne jest spożywanie regularnych posiłków o regularnych porach, aby utrzymać równowagę trawienia i metabolizmu.
Zbilansowane składniki odżywcze:
Dieta powinna zawierać wszystkie niezbędne składniki odżywcze, w tym białko, węglowodany, tłuszcze, witaminy i minerały, w odpowiednich proporcjach dla Twojego typu ciała i potrzeb.
Ograniczenie stresu podczas posiłków:
Zaleca się spożywanie posiłków w spokojnej atmosferze, bez pośpiechu i stresu, ponieważ stres negatywnie wpływa na trawienie.
Herbaty ziołowe:
Herbaty ziołowe, takie jak imbir, kurkuma czy mięta, są często polecane w ajurwedzie ze względu na swoje właściwości lecznicze i zdrowotne.
Unikanie przetworzonej żywności:
W ajurwedzie zaleca się unikanie przetworzonej żywności ( jak i w każdej diecie), ponieważ często zawiera ona substancje chemiczne i sztuczne dodatki, które mogą zakłócać równowagę organizmu.
Indywidualne podejście:
Ponieważ każdy ma różne potrzeby żywieniowe, ważne jest, aby dostosować dietę do swoich indywidualnych potrzeb i reakcji organizmu na różne rodzaje żywności.
Te zasady stanowią fundamenty diety w ajurwedzie.
Medycyna Ajurwedyjska od stuleci opisuje praktyki służące uzyskania równowagi i zdrowia. Praktyki sattwiczne (sattwa = harmonia i równowaga, czystość i dobroć) wzmacniają umysłowe, emocjonalne i duchowe podstawy istnienia człowieka, niezależnie od przekonań religijnych. Żadna terapia nie może być skuteczna przez dłuższy czas bez poprawy głębokich aspektów życia. Dlatego program sattwiczny stanowi klucz do wszystkich metod odchudzania. Program sattwiczny łączy ogólne zasady sattwicznego stylu życia z określonymi wskazówkami dla poszczególnych konstytucji organizmu. Nadwagę można skutecznie leczyć, jeśli zrozumiesz , że jest ona w rzeczywistości nagromadzonymi toksynami zarówno w ciele fizycznym jak i umyśle oraz że mają charakter indywidualny. Struktura molekularna ludzkiego tłuszczu jest identyczna, ale niezdrowe nawyki, postawy, błędne przekonania oraz nagromadzone doświadczenia emocjonalne sprzyjające otyłości są charakterystyczne dla danej osoby.
X najważniejszych zasad sattwicznego programu odchudzania i utrzymania niższej wagi:
- Poznaj swoją konstytucję ajurwedyjską (typ organizmu Dosha: Pitta, Vata, Kapha) i zacznij przestrzegać diety odpowiedniej dla Twojego typy organizmu.
- Stosuj sattwiczną skalę sytości:
- 0 = bardzo głodny
- 2 = zacznij jeść (pojawia się zazwyczaj 5-6 h po poprzednim posiłku )
- 7,5 = optymalna sytość (odpowiada dokładnie poczuciu zaspokojenia, taką ilością pożywienia, dzięki której nie będziesz ani przejedzona, ani głodna) PRZESTAŃ JEŚĆ
- 10 = przejedzona
- Jeśli obecnie nie jesteś wegetarianką, zacznij spożywać więcej pokarmów roślinnych. Ogranicz spożycie wszystkich rodzajów mięsa (np. ryby, drób) do 115-140 g na posiłek. Jest to odpowiednik porcji o wielkości Twojej dłoni. Docelowo staraj się ograniczyć spożywanie mięsa do jednej porcji na dzień.
- .Ogranicz mocno ilość przetworzonego cukru i innych substancji słodzących ( sacharozy, syropu kukurydzianego, syropu klonowego…)
- Nie jedz po kolacji NIE PODJADAJ
- Zacznij spacerować. Rozpocznij od 20 minut przez 5 dni w tygodniu. Coraz większa liczba przedstawicieli służby zdrowia uznaje, chodzenie, czy też spacerowanie za pierwszy krok po przywrócenie harmonii i odzyskania kontroli nad własną wagą. Nie jest to mniej istotny aspekt tego programu, lecz wielowymiarowa terapia, która przynosi wielowymiarowe korzyści dla funkcjonowania człowieka. Sprzyja chudnięciu, a następnie utrzymaniu wagi, łagodzi insulinooporność, poprawia krążenie, chroni i wzmacnia serce, zwiększa wydolność oddechową, poprawia kondycję i elastyczność mięśni, a nawet może poprawić odporność. Regularne ćwiczenia poprawiają również poczucie wartości.
- Pij często ciepłą wodę ( PITTA) lub gorącą ( VATA I KAPHA). By pozbyć się toksyn nagromadzonych w różnych tkankach. Ciepła woda lub gorąca, poszerza kanały i tkanki w ciele, co umożliwia łatwiejsze usuwanie toksyn, dzięki naturalnym procesom fizjologicznym. Podobnie jest w kuchni, kiedy czyścimy kuchenkę ciepłą wodą, szybciej usuwamy zabrudzenia.
- Codziennie wypijaj 3 litry wody. Picie odpowiedniej ilości wody, przed i po posiłku, łagodzi pragnienie i głód. Zapobiega przejadaniu się. Kiedy wypijesz za mało wody, zwiększasz prawdopodobieństwo, że poczujesz głód . To sprawi, że będziesz jadła częściej i większe porcje, aby dostarczyć mózgowi niezbędnego cukru. Jeśli mózg otrzyma informację, że w ciele jest odpowiednia ilość wody, ryzyko przytycia spowodowanego przez przejadanie znacznie się zmniejszy.
- Regularnie przyjmuj suplementy ziołowe ( np.: Varanadi Kashaya lub Basic Formulation lub Ayur Slim …) Ajurwedyjskie leki ziołowe są bezpieczne. Ułatwiają i podtrzymują proces usuwania toksyn, zachowanie równowagi oraz chudnięcie. Zioła powinny być łączone, aby usprawnić metabolizm tłuszczów, oczyszczanie krwi i tkanek oraz termogenezę lub podnieść odporność. Dodatkowo stosuje się przyprawy, które działają leczniczo, aby ukierunkować i zwiększyć efekty leczenia.
- Ćwicz uważność regularnie (wyrób nawyk ) 1 x dziennie. Ważne by uświadomić sobie, że w umyśle oprócz myśli są jeszcze emocje, które są bardzo ważnym aspektem ludzkiego życia. One mają niesamowitą moc i to one tworzą naszą rzeczywistość. Tylko my możemy sprawić, w którym kierunku podążają: pozytywnym czy negatywnym. Świadomość, tego co myślimy i co czujemy jest ważne, by czuć się lepiej ze sobą. Medycyna Ajurwedyjska zaleca jogę i medytację, by zrozumieć w jaki sposób wykorzystujemy niektóre nasze najgłębsze myśli i emocje przeciwko nam samym. Dzięki zwykłemu pogłębianiu uważności, doświadczysz spokoju oraz wyższego stanu świadomości, a to pozwoli na kontrolę zachowań i reakcji.
Program sattwiczny dla wszystkich konstytucji ajurwedyjskich:
- Poranek:
- WSTAWAJ pomiędzy : 5:30 a 6:30
- WYPIJ 200 ml. ciepłej lub gorącej wody z 1/2 cytryny
- WYPRÓŻNIJ pęcherz i jelita. Umyj zęby i oczyść język
- Wykonaj MASAŻ garszana
- Wykonaj AUTOMASAŻ ABHYANGA przez 15 minut
- ĆWICZ ( spacer, bieganie, bieżnia, aerobik, joga) przez 20 minut.
- Weź KĄPIEL albo PRYSZNIC
- UBIERZ SIĘ
- Użyj PERFUM/OLEJKÓW
- Załóż BIŻUTERIĘ ( KAMIENIE)
- Wykonaj ĆWICZENIA ODDECHOWE PRANAYAMA, a następnie MEDYTUJ , 20-30 minut.
- Zażyj SUPLEMENTY ZIOŁOWE/ LEKI
- Zjedz ŚNIADANIE: pełne zboża (najlepiej na gorąco ) świeże owoce, np. gotowane proso, brązowy ryż, amarantus, komosa lub gryka
- PIJ gorącą lub ciepłą WODĘ przez cały ranek. Można tez pić herbatki ziołowe.
2. Popołudnie
- Określi swoje zapotrzebowanie na KALORIE w zależności od konstytucji ajurwedyjskiej, masy ciała, płci oraz poziomu aktywności
- Stosuj przede wszystkim DIETĘ ROŚLINNĄ, WEGETARIAŃSKĄ uwzględniającą Twoje zapotrzebowanie energetyczne
- Przestrzegaj ZASAD ŁĄCZENIA POKARMÓW (nie łącz białek i skrobi w tym samym posiłku)
- Ogranicz ilość TŁUSZCZÓW , zwłaszcza tłuszczy nasyconych ( czerwonego mięsa, masła żółtego sera, żółtek, pełnego mleka, kokosów, orzechów ziemnych)
- Spożywaj w ciągu dnia 1-2 łyżeczki nierafinowanego, tłoczonego na zimno oleju lnianego lub 1-2 łyżeczki zmielonego siemienia lnianego ( zawierają kwasy omega – 3, które usprawniają metabolizm tłuszczów .
- Przed jedzeniem WYPŁUKAJ USTA
- W czasie posiłku, w pomieszczeniu, w którym jesz ATMOSFERA powinna być RADOSNA i LEKKA.
- Na stole w jadalni powinna stać ŚWIECA
- Przed posiłkiem ZJEDZ 1/8 łyżeczki IMBIRU z kilkoma kroplami SOKU Z CYTRYNY . Popij, niewielką ilością wody.
- OBIAD powinien być najważniejszym posiłkiem dnia. Spożywaj go pomiędzy: 11:00 a 14:00 Jedz: zupy ( warzywne zwłaszcza z dodatkiem warzyw strączkowych), świeże sałatki, warzywa gotowane na parze lub krótko smażone na silnym ogniu, pieczywo z pełnego ziarna ( np. pita lub ćapati), warzywa strączkowe
- Spożywaj NAJPIERW PRODUKTY O SŁODKIM SMAKU (pełne ziarno) lub zawierające dużo białka (warzywa strączkowe, soja)
- Kolejno spożywaj produkty O SMAKU KWAŚNYM I SŁONYM
- A następnie spożywaj produkty OSTRE
- Na końcu GORZKIE I CIERPKIE (większość warzyw)
- Na zakończenie posiłku można zjeść NIEWIELKĄ ilość SŁODKIEGO
- Ogranicz spożywanie PRODUKTÓW pochodzenia ZWIERZĘCEGO do 115-140 g dziennie (traktuj to jako dodatek do potraw w niewielkich ilościach). Wybieraj raczej drób i ryby bez skóry.
- PRZERWA pomiędzy ŚNIADANIEM a OBIADEM powinna wynosić: 4-5 h. , zaś między OBIADEM a KOLACJĄ: 5-6 h.
- Przez całe POPOŁUDNIE PIJ WODĘ ciepłą lub gorąca ( 6-8 szklanek ) lub herbatki ziołowe
- Unikaj DRZEMEK w ciągu dnia.
3. Wieczór:
- Ćwicz 30 minut przed kolacją. Tym sposobem w naturalny sposób regulujesz swój apetyt oraz zwiększasz codzienny wydatek energetyczny.
- Medytuj 20-30 minut, przed lub po kolacji.
- Zjedz lekką kolację, najpóźniej o 19:30 (najpóźniej 2 godziny przed snem ). Kolacja: sałatki ze świeżych warzyw, gotowane warzywa, zupy, pełne zboża, warzywa strączkowe.
- Po kolacji tylko pij wyłącznie herbatki ziołowe.
- Wieczorem unikaj stresujących lub wyczerpujących czynności
- Idź spać około godziny 22:00 – 23:00
Powyższe zasady obejmują kluczowe wskazówki dla wszystkich typów organizmów. Ale by program sattwiczny przyniósł zamierzone efekty, potrzebujesz indywidualnych zaleceń dla Twojego typu konstytucji (PITTA, VATA lub KAPHA)
Medycyna Ajurwedyjska łączy wiedzą zdobytą przez tysiące lat z osiągnięciami nauk medycznych. Dlatego najlepiej jest skonsultować się z wykwalifikowanym specjalistą Medycyny Ajurwedyjskiej, który może dostosować dietę do Twoich indywidualnych potrzeb i konstytucji, albo rozpocząć edukację: https://www.cb.szczecin.pl/tryb-studiow/studia-podyplomowe/studia-nienauczycielskie/ayurveda-medycyna-naturalna/
autor: Karolczuk Monika Centrum Ayurvedy w Szczecinie
