Kto z nas nie lubi pogłaskać kota, przytulić psa, zagadać do świnki morskiej albo popatrzeć na pływające elegancko ryby? Większość ludzi lubi zwierzęta, prawie każdy ma wśród nich swoją ulubioną grupę. Włączamy do naszych rodzin typowe zwierzęta domowe, hodujemy zwierzaki mniej popularne, a czasem nawet przerażające według znajomych (na przykład pająki), zachwycamy się końmi i alpakami. Nie zawsze jednak mamy świadomość, że zwierzęta mogą stać się naszymi nauczycielami – a uczą w wyjątkowo przyjazny i bezinteresowny sposób.
Zwierzęta w życiu człowieka
Zwierzęta od zawsze odgrywały istotną rolę w życiu ludzi, nie tylko jako źródło pożywienia czy pomoc w pracy, lecz również jako istotni towarzysze, szczególnie w kontekście wychowania dzieci. W ostatnich latach coraz więcej badań potwierdza, że kontakt z zwierzętami może mieć pozytywny wpływ na rozwój emocjonalny, społeczny i poznawczy dzieci. Wpływ ten jest szczególnie istotny w kontekście pedagogiki, gdzie wykorzystuje się obecność zwierząt w procesie edukacyjnym. W niniejszym artykule przyjrzymy się roli zwierząt w rozwoju i wychowaniu dzieci z perspektywy pedagogicznej.
Emocjonalny wymiar relacji
Zwierzęta, zwłaszcza domowe, jak psy, koty czy króliki, mogą stać się ważnymi towarzyszami emocjonalnymi dla dzieci. Badania wykazały, że kontakt z nimi może zmniejszać poziom stresu i lęku u dzieci oraz poprawiać nastrój. Zwierzęta nie tylko dają dzieciom poczucie bezpieczeństwa i akceptacji, lecz również uczą empatii i odpowiedzialności za inne istoty.
Rozwój społeczny i komunikacja
Zwierzęta mogą być doskonałymi nauczycielami w zakresie rozwoju umiejętności społecznych i komunikacyjnych. Opieka nad nimi, wspólne zabawy oraz obserwowanie ich zachowań mogą sprzyjać rozwijaniu umiejętności współpracy, komunikacji werbalnej i niewerbalnej oraz budowaniu relacji z innymi istotami.
Edukacja i uczestnictwo w procesie nauki
Wprowadzenie zwierząt do środowiska edukacyjnego może być bardzo wartościowe dla dzieci. Obserwacja ich zachowań i potrzeb może stanowić punkt wyjścia do nauki o biologii, ekologii, etologii oraz szeroko pojętej odpowiedzialności za środowisko. Ponadto zwierzęta mogą stać się doskonałymi „nauczycielami” w procesie czytania ze zrozumieniem czy nauki matematyki poprzez pomiary ilości karmy lub czasu aktywności danego zwierzęcia.
Wzmacnianie samooceny i samodyscypliny
Zwierzęta mogą również pomagać w budowaniu poczucia własnej wartości u dzieci oraz w kształtowaniu samodyscypliny. Troska o zwierzęta, regularność w wykonywaniu obowiązków z nimi związanych, jak karmienie czy czyszczenie klatki, uczą odpowiedzialności za innych i konsekwencji własnych działań.
Z perspektywy pedagogicznej zwierzęta pełnią zatem istotną rolę w rozwoju i wychowaniu dzieci. Ich obecność może przyczynić się do wzrostu samooceny, rozwijania umiejętności społecznych, budowania więzi emocjonalnych oraz wspierania procesu nauki i rozwoju. Dlatego warto rozwijać programy edukacyjne, które integrują zwierzęta jako istotny element procesu kształcenia dzieci.
Przygotowała: Monika Przybył
Kilka słów o autorce: Alpakoterapeuta, dogoterapeuta, terapeuta ręki i terapeuta TUS. Twórczyni i właścicielka Alpakowego Zacisza, niezwykłej przestrzeni spotkań z alpakami dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Dyrektor Niepublicznego Żłobka oraz Punktu Przedszkolnego „Jagódka” oraz wykładowca w Collegium Balticum – Akademii Nauk Stosowanych.
